Osman Bölükbaşı; Seraba Harcanmış Bir Ömür _{Seraba Harcanmış Bir Ömür}

Osman Bölükbaşı'nın siyasi yaşamı ve mücadelesini incelemek, Türkiye'de çok partili yaşama geçişi, iktidar-muhalefet ilişkilerini, Bölükbaşı'nın temsil ettiği muhalefetin niteliğini, iktidarlara yönelik eleştirilerini incelemeye olanak sağlıyor. Çok partili yaşama geçiş ile 27 Mayıs 1960 arasındaki dönemde D.P. ve C.H.P'nin, 27 Mayıs sonrası dönemde ise A.P. ve C.H.P'nin şekillendirdiği Türk siyasi yaşamında Osman Bölükbaşı, birbirinin devamı olan üç siyasi parti aracılığıyla bir muhalefet çizgisi oluşturdu. Osman Bölükbaşı, okuma yazma oranının son derece düşük olduğu 1950'lerin Türkiye'sinde başkentte olup bitenleri Anadolu'ya, meydanlara taşıdı. Kürsüde saatlerce Meclis tutanağı, belge, evrak, gazete kupürü okuyan, siyasi olayları ve iktidar politikalarını fıkralarla ve popüler benzetmelerle halka anlatan Bölükbaşı, hem Türkiye'de siyasetin popülerleşmesine hem de popülist siyasetin oluşumuna katkıda bulundu. Osman Bölükbaşı'nın halkı yüceltme, gerçek halkı temsil etme, kahramanlık, cesaret, meydan okuma vb. gibi popülist motiflerle yüklü bir siyasi dili vardı. Siyasi iktidarları, halktan uzaklaştığı, siyasileri hırs, ikbal, menfaat peşinde koştuğu gerekçesiyle eleştiren Bölükbaşı, iktidarı ve genel olarak siyaseti bir "şer kaynağı" olarak gösterdi. Türk siyasi yaşamında, iktidarlara güvenmeyen, her siyasi iktidardan şikâyetçi olan inatçı ve müzmin bir muhalefet anlayışının simgesi oldu. Bir muhalefet partisi lideri olarak Türk siyasetine en büyük katkısı, sürekli muhalefet konumunu kullanarak, Türkiye'de siyasetin ve demokrasinin niteliğine dair rakiplerinin dile getiremediği bazı cesur tespitlerde bulunmasıydı. Ancak, bu tespitler tutarlı bir siyasi program ve düşünce etrafında temellendirilmediği ve hiçbir zaman iktidarı hedeflemediği için, çok partili yaşama geçişten sonraki çeyrek yüzyıllık dönemde üçüncü bir parti ve muhalefet çizgisinin kurumsallaşamaması ve kalıcı olamaması ile sonuçlandı