Mekke'de Bir Osmanlı Kadısı Pîrîzâde (İslam Hukuku Açısından Bir İnceleme)

Mekke Kadısı Pîrîzâde'nin temel İslâm bilimleri alanında ve bilhassa İslam hukuku sahasında ciddi bir birikime, mezhep kültürüne sahip müdekkik bir Osmanlı âlimidir. Dostlarının talebi üzerine yazdığı eserler, halkın sorularına cevap vermek ya da toplumun karşılaştığı problemleri çözmek için kaleme aldığı kitap ve risaleler, verdiği fetvalar bunun göstergesidir. Çalışmalarında kullandığı kaynaklar hayranlık uyandıracak ölçüde literatür bilgisine sahip olduğunun şahididir. Pîrîzâde'nin, elimizde bulunan eserlerinde çoğunlukla Hanefî mezhebi olmak üzere diğer amelî mezheplere ait kaynakları da kullandığı, konu ile ilgili analizlerde bulunduğu, Hanefî mezhebi doğrultusunda tercihler yaptığı görülmüştür. Mekke kadılığı Osmanlı Devleti'nde özel bir değere sahiptir. Devletin Mekke'deki ahvali değerlendirirken Mekke kadılarının raporlarına itina gösterdiği bilinmektedir. Pîrîzâde bütün bu değerlendirmelerden sonra mezhebinin metodunu ve ilkelerini önceleyen, mezhebinin teorisini pratiğe ustalıkla uygulayan, kendine has yöntemlerle tercihlerde bulunan, mezhebi bilmeden hüküm verenleri eleştiren, yer yer de şartlara uygun mezhebin usulü çerçevesinde çözüm üreten kendi döneminin önemli bir âlimi ve fakihi olarak vasıflandırılabilir.