Kimlik ve İnanç Sınırında İran Türklerinin Mersiye ve Meddahlık Geleneği

Kerbela Olayı, İslam dünyasında sadece tarihî bir dönüm noktası değil aynı zamanda adaletin ve direnişin simgesi olmuştur. Hz. Hüseyin ve takipçilerinin başlarına gelen trajik olaylar hem Sünni hem de Şii Müslümanlar için derin bir anlam taşırken bu olayın yankıları bugün de devam etmektedir. Kerbela'nın acı dolu hatırası; mersiye geleneği adı altında muharrem merasimleri ve icracıları olan meddahlar aracılığıyla halkın belleğinde canlılığını yitirmemiş ve sahiplenilmesi gereken bir miras olarak görülerek çok uzun yıllar korunabilmiştir. İran, tarihî sürekliğinde neredeyse kesintisiz devam ettirmesi ve toplu katılımlara sahne olmasıyla bu geleneğin en yoğun yaşandığı coğrafyalardan biridir. Günümüz İran'ında yalnızca muharrem ayı ile sınırlı kalmayan bu merasimler, bir yas türü olmanın ötesinde dinî ve millî kimliklerin kesişimi noktasında da önemli rol oynamaktadır. Geleneğin bölgeye, dile, kültüre özgü farklılıkları söz konusu roldeki katkılara eğilinmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu sebeple bu kitapta; İran'daki etnik çeşitliliğin yanı sıra İran coğrafyasını uzun dönemler yönetmiş Türklerin, mevcut yönüyle daha çok Şiiler eliyle ifa edilen mersiye geleneğindeki rolüne odaklanılmaktadır. Eserde; İran Türklerinin mersiye geleneği ve meddahlığı, üst kimlik Şiiliğin tesiri ve kurdukları yönetimler eliyle nasıl devam ettirdikleri, kimlik farkındalıklarını nasıl işledikleri, geleneğin hangi işlevlere sahip olduğu, günümüzdeki durumu gibi konular saha çalışmasına dayanan bilgiler doğrultusunda ele alınırken retorikte ve pratikteki farklı tanımlamaları ve uygulamalarıyla bütüncül bir perspektifte sunulması hedeflenmiştir.