Karanlık Kıta; Avrupa´nın 20. Yüzyılı

Mark Mazower Karanlık Kıta adlı kitabında 20.Yüzyıl Avrupası’nın tarihini anlatırken, farklı ve alışılmışın dışında yorumlar getirerek; yüzyıla egemen olmuş ideolojilerin pek de öyle tarihi yönlendirerek değil daha çok düşünce ve inançların ve de siyasal eylemlerin araçları olarak önem taşıdıklarını ve bu ideolojilerin yaratmış oldukları sistemlerin çöküşünü “bir yanılsamanın sonu” biçiminde değerlendirmemek gerektiğini öne sürmektedir. Mazower’e göre böyle bir cenaze söylevi hiçbir zaman tarihsel bir çözümlemenin doğru yorumlarını içermez. Çünkü toplumsal olayların sonuçlarıyla birlikte kendini gösteren travmaların sebepleri, örneğin sadece Hitler ve Stalin gibi kişilerin ruh halleriyle açıklanamaz. Mazower, geçen yüzyılın tarihinin altında yatanın değerler çatışması olduğunu savunurken, bunun insanları eyleme iten, kurumları biçimlendiren, devletin poilitikalarına yön veren sistemler oluşturduğunu açıklar. Siyasetin yalnızca iktisada indirgenemeyeceğini, bu değerlerin ortaya çıkardığı sistemlerle düşünceler arasındaki farklılıkların da dikkate alınmasını ve herşeyin basit bir sınıf çıkarlarının göstergesi olarak görülmemesi gerektiğini vurgularken, faşizmin yalnızca basit bir açıklama şeklinde kapitalizmin başka bir çeşidi olmadığını anlatır. Mark Mazower kitabında Avrupa’nın Yirminci Yüzyılı’nı böyle bir yorumla değerlendirirken; eski imparatorlukların tasfiyesinden Hitler Almanyası’na, Stalin’in Sovyetlerinden, savaş sonu demokrasilerine, kapitalizmin krizine, refah devletlerine, solun gerilemesine, komünizmin çöküşüyle Avrupa’nın yeniden şekillenmesine kadar dolanan geniş bir çerçeve içinde geride bıraktığımız yüzyılı, bu büyük olaylar silsilesini tarihteki yerine oturtarak, son noktayı koymaktadır.