İslamın Hanefi-Maturidi Yorumu

İslam düşüncesinin oluşumuna katkı sağlayan çok önemli mezhepler ortaya çıkmıştır. Etkileri dikkate alındığında Şia, Mutezile ve Ehli Sünnet bunların başında yer almaktadır. Özellikle Ehli Sünnet'in etkilediği Müslüman nüfus diğerlerinden çok daha fazladır. Aslında Ehli Sünnet kavramı, marjinal fikirlere sahip olan azınlıklar dışındaki genel Müslüman kitleyi ifade eden şemsiye bir kavramdır. Bu açıdan bakıldığında günümüz Müslümanlarının yaklaşık yüzde 85'inin Ehli Sünnet kavramı içinde değerlendirildiği söylenebilir. Gerek amelî gerekse itikâdî anlamda Ebû Hanîfe'ye kadar götürülebilecek bir tarih derinliğine sahip olan Ehli Sünnet kavramı, Ehli Hadis ve Ehli Rey denilen dini anlama biçimleri arasında dönem dönem gidip gelmiştir. Başka bir deyişle Ehli Sünnet, bazen Ehli Hadisin bazen Ehli Reyin etkisinin ağır bastığı bir yapı görünümü vermiştir. Ehli Rey içinde yer alan Hanefî-Mâtürîdilik, güncel pek çok soruna diğer anlayışa göre daha fazla çözüm üretebilecek bir potansiyel barındırmaktadır. Dinde delilin sağlamlığını, deliller arasındaki hiyerarşiyi ve tutarlılığı gözetmesi, sosyal değişimi dikkate alması, çözüm üretirken bir yandan da üretilen çözümün uygulanabilirliğini sınaması gibi Hanefî-Mâtürîdiliğin pek çok özelliği, Müslümanlara geliştirilebilir bir temel oluşturmaktadır. Bu bakımdan Hanefî-Mâtürîdîliği daha yakından tanıtabilmek için Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde görev yapmış ve halen yapmakta olan hocalar olarak böyle bir çalışmayı kaleme aldık. Çalışmamız altı bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde İslam Dini'nin diğer dinler arasındaki durumu ve öne çıkan özelliklerine yer verildi. İkinci bölümde bir mezhep/yorum biçimi olarak Hanefî-Mâtürîdiliğin tarihi serüveni ve diğer mezhepler arasındaki konumu ele alındı. Üçüncü bölüm Hanefî-Mâtürîdîliğin itikadî görüşlerine ayrıldı ve bir âkâid metni üslubuyla kaleme alındı. Dördüncü bölümde mezhebin hadis, beşinci bölümde fıkıh anlayışlarına yer verildi. Altıncı ve son bölümde ise Hanefî-Mâtürîdîliğin güncel itikadî sorunları çözme kapasitesi tartışıldı.