İmparatorluktan Gelen Bir Ulus

California Üniversitesi öğretim üyelerinden Michael E. Meeker bu kitabında Türkiye’de cumhuriyetin sahip olduğu imparatorluk mirasını çok değişik yanlarıyla ele alırken, eski rejimin süregelen kalıntılarına değil imparatorluğun cumhuriyette de etkin hale gelen ve ondan da öte rejimin kurucu ilkelerini oluşturan temel unsurlarına, bunların yeniden biçimlenmelerine göndermeler yapıyor. Meeker, yıllarca süren araştırmalarını Doğu Karadeniz’e, özellikle Of ve yöresine yoğunlaştırıp, çalışmalarında tarih ile etnografyayı birleştiren bir anlayış izlerken, Of yöresinde gücünü ve varoluşunu gelenekten alan yerel toplumsal oluşumların yeni rejimle gelen devletin siyasal ve ekonomik modernleşme projesine nasıl uyum sağladığını da gözlüyor. Yazarın tesbit ettiği bir başka gerçek de, Türkiye Cumhuriyeti’ni kuranların yeni bir ülke için Türk nüfusu yaratma girişimleri dahil yeni sonuçlar doğuracak toplumsal projelerini, imparatorluktan cumhuriyete dönüşüm çabalarına hazır olan devlet toplumuna (state society) dayandırmasıdır. Bu nedenle Michael E. Meeker, yeni ulus projesinin eski imparatorluk projesinin tekrarı olduğu süre içinde mutlaka benzer nitelikler taşıdığına değinirken, eski imparatorluk araçlarının bir yerde dönüştürücü ve yaratıcı bir potansiyele sahip olabileceğine de dikkat çeker. Geleneksel bir toplumsal sistemle, modern devlet sisteminin yerel düzeyde etkileşen iki ayrı düzen olduğu gerçeğini temel alıp, antropolojik yöntemleri kullanan bu değerli çalışma, Türk modernitesine farklı bir bakış açısı getiriyor.