Belalı Misafir

Rus edebiyatının en gizemli yazarlarından biri olarak kabul edilen ve çağdaş öykücülüğün büyük ustalarından olan Çehov'un sırrı sanırım şu cümlede yatmakta: "Her şey basit olmalıdır. Tümüyle basit. Teatral olmamaktır esas olan". Bütün oyun ve öykülerinde bu cümlenin etkisi görülür. Öyküleri fazlalıklardan arındırmanın ilk ve en büyük ustası da Çehov'dur. Çehov'un yaşamı da öyküleri gibi gösterişten uzak. Oldukça yoksulluk çekmiş; köy köy, kasaba kasaba dolaşıp hastalarına neredeyse karşılık almadan bakmıştır. Çok iyiliksever olduğu söylenen Çehov, bir mektubunda şöyle der: "Herkese iyilik etmek isteği, insanın içinde ruhsal bir ihtiyaç olmalıdır, kişisel bir mutluluk kaynağı olmalıdır". Çocukluğu oldukça sıkıntılı ve hüzünlü geçen Çehov'un hikayelerinde çocuklar oldukça geniş yer tutar. Onun hikayelerinde mutlu, çoşkulu çocuklar bulmak zordur. Bazı okurları tarafından karamsar olduğu söylenen Çehov, "Kahramanlarımın iç karartıcı olduğundan yakınıyorsunuz. Ne yazık! Benim suçum değil bu. Benim isteğim dışında oluyor; hem sonra, yazarken iç karartıcı bir biçimde yazıyormuşum gibi gelmiyor bana." diye cevap vermiştir. Çehov'un öykülerinde anlatım bu bakımdan doğal ve akıcıdır. Bir doğa tutkunu olan Çehov'un öykülerinde müthiş bir yalınlık vardır. Bu yalınlık seçtiği sözcüklerde, kurduğu cümlelerde, çizdiği tiplerde, oluşturduğu kurguda açıkça görülür. Öykülerinde öğüt verme gibi bir eğilim bulunmaz. Alçakgönüllü bir anlatımla geliştirir öyküsünü ve okuruna aktarmak istediğini, oluşturduğu atmosferde bütün boyutlarıyla ona hissettirir. Bu yüzden Çehov, bir anlatıcı değil, bir hissettirici öykücüdür. Anlattığı kişiler kim olursa olsun Çehov onlara her zaman sevgiyle yaklaşır. Bu kişiler genellikle sıradan insanlardır. Bu insanların çoğu başarısız, sıradan kişilerdir. Rus toplumunun çöküş döneminin soyluları da vardır tipler arasında; ama bu tiplerin pek çoğu, hayatın bayağılaştırdığı, umutsuz, içi kararmış, iç karartıcı kişilerdir. Öykülerinde ince bir mizah kullanan Çehov'un dünyası taşradır. Fide Yayınları, Dünya edebiyatının büyük ismi Çehov'un eserlerinden seçtiği 16 öykünün Türkçeye çevirisini yaptırarak okurlarına sunmuştur.